Η λαγάνα είναι το ψωμί που πρωταγωνιστεί στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας, συνοδεύοντας τα νηστίσιμα εδέσματα της ημέρας. Με την τραγανή της κρούστα και την αφράτη, χωρίς προζύμι, γεύση της, αποτελεί ένα διαχρονικό κομμάτι της ελληνικής γαστρονομικής παράδοσης. Η ιστορία της ξεκινά από την αρχαιότητα, ενώ η αξία της παραμένει μέχρι και σήμερα αναντικατάστατη για το εορταστικό τραπέζι.
Η ιστορία της λαγάνας
Οι ρίζες της λαγάνας εντοπίζονται στην αρχαία Ελλάδα, όπου συνηθιζόταν η παρασκευή ενός άζυμου άρτου, γνωστού ως “λάγανον”. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαχναν επίπεδα ψωμιά χωρίς προζύμι, κάτι που συναντάμε και στη ρωμαϊκή περίοδο. Στη χριστιανική παράδοση, η λαγάνα συνδέθηκε με την αρχή της Σαρακοστής, σηματοδοτώντας την έναρξη της νηστείας.
Η σύνδεση της λαγάνας με την Καθαρά Δευτέρα σχετίζεται με τη βιβλική αναφορά στον άζυμο άρτο που έφαγαν οι Ισραηλίτες κατά την Έξοδο από την Αίγυπτο. Η Ορθόδοξη Εκκλησία διατήρησε αυτή την παράδοση, εντάσσοντάς την στη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Παρασκευή και χαρακτηριστικά
Η λαγάνα ξεχωρίζει από τα άλλα ψωμιά επειδή παρασκευάζεται χωρίς προζύμι, αποτελώντας ένα λιτό ψωμί-καμβά για τη δημιουργία αμέτρητων συνδυασμών. Τα βασικά της υλικά είναι το αλεύρι, το νερό, το αλάτι και η μαγιά, ενώ συνήθως πασπαλίζεται με σουσάμι για πιο πλούσια γεύση.
Η λαγάνα έχει επίπεδο και ορθογώνιο ή ωοειδές σχήμα, με μικρές λακουβίτσες στην επιφάνειά της, που δημιουργούνται με τα δάχτυλα πριν από το ψήσιμο. Ψήνεται σε υψηλή θερμοκρασία, αποκτώντας την ιδιαίτερη υφή της: τραγανή εξωτερικά και αφράτη εσωτερικά.
Η συμβολική της σημασία
Η λαγάνα δεν είναι απλώς ένα έδεσμα, αλλά ένα σύμβολο ταπεινότητας και αποχής από την πολυτέλεια, όπως αρμόζει στο πνεύμα της νηστείας. Μαζί με τον ταραμά, τις ελιές, τα θαλασσινά και τον χαλβά, αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του σαρακοστιανού τραπεζιού.
Καθαρά Δευτέρα με τα D. Stergiou
Στα D. Stergiou, τιμούμε τις ελληνικές παραδόσεις και διατηρούμε ζωντανή τη γαστρονομική μας κληρονομιά. Η αφοσίωσή μας στην ποιότητα και τη γεύση είναι ένα από τα μυστικά της επιτυχίας μας, προσφέροντας μοναδικές προτάσεις για κάθε παραδοσιακή περίσταση.